Site icon Bilimin Hafıza Çöplüğü

Büyük Patlama ne tür bir patlamaydı?

Kozmik mikrodalga fon ışınımı

Kozmik mikrodalga fon ışınımı

Büyük Patlama, herhangi türden bir patlama değildi. Kozmik mikrodalga fon ışınımı üzerinde duyarlı ölçümler yaparak evrenin tarihi, evrimi, içeriği, ve geleceği konusunda çok değerli veriler derleyen WMAP uydu misyonunun yöneticisi Charles Bennett’e göre Büyük Patlama fiziğinin hiçbir yerinde “patlama” sözcüğü geçmez. WMAP, kozmik mikrodalga fonu ile şlgili en kesin resmi bizlere sunmuş bulunuyor. Bu fotonlar, evrenin doğuşundan 380.000 yıl sonra protonlarla elektronların ilk kez birbirlerini yakalayıp atomları oluşturmalarından bu yana uzayda yol alıyorlar.

Gökbilimciler, evrenin bugün düne göre biraz daha geniş, daha soğuk ve daha az yoğun olduğunu biliyorlar. Bu, kozmik genişlemenin doğası. Bu kabulden geriye doğru gidecek olursak da, evrenin geçmişte gökbilimcilerin bugün gözlediklerinden daha küçük, daha sıcak ve daha yoğun olması gerekiyor.

Görünür evren bugünkü boyutlarının yarısı kadarken, madde yoğunluğu 8 kat fazlaydı ve kozmik mikrodalga fon ışınımı (bugün 2,7 kelvin ya da yaklaşık -270 °C, iki kat daha sıcaktı.

Görünür evren bugünkü boyutlarının 1/100’ü kadarken, mikrodalga fon ışınımı 100 kat daha sıcaktı. Görünür evren günümüzdeki boyutlarının 100 milyonda biri kadarkense sıcaklığı 273 milyon dereceydi. Kozmik maddenin yoğunluğu, Dünya yüzeyindeki havanın bugünkü yoğunluğuna yakındı. Bu sıcaklıklar evrendeki gazı hızla gezinen protonlar ve elektronlar halinde iyonlaştırmıştı.

Bennett, “Büyük Patlama, aslında kuram için doğru bir isim sayılmaz” diyor. “Bu kuramın anlattığı, evrenin genişlemesi ve soğuması; herhangi bir patlamayı betimliyor değil”.

Peki ama, Büyük Patlama uzayda meydana gelen bir patlama değil mi? Tabii ismi, bir kimyasal patlama gibi aklımızda standart bir patlama – havai fişeğin gece gökyüzünde ışıklı bir küre gibi saçılmasını düşünün – imgesi oluşturuyor. Ve bu imge de bir kez aklımıza yerleştiğinde, Büyük Patlama’yı başka herhangi bir şeymiş gibi düşünmek zorlaşıyor. Ancak, evrenin başlangıcı bir patlama değildi. Başlangıç daha çok katlanmış bir kağıdın açılmasını andıran bir süreçle maddenin, enerjinin, zamanın ve uzayın kendisinin yaratılmasıydı.

WMAP ekibinin bir üyesi olan Princeton Üniversitesi kuramcılarından David Spergel, “Daha iyi bir isim, ‘Genişleyen Evren Kuramı’ olurdu” diyor. “Çünkü gerçekten de bu evrenin nasıl genişlediğinin kuramı.”

Exit mobile version