Uzak galaksi kümeleri üzerinde çalışan bilim insanları,Big Bang’den bu yana evrende gerçekleşen en büyük patlamayı keşfettiler. Patlamanın, yüz milyonlarca ışık yılı uzaktaki bir galaksinin merkezinde bulunan kara delikte oluştuğu ve bir önceki rekordan 5 kat daha fazla enerji yaymış olduğu ortaya çıktı.
ICRAR (Uluslararası Radyo Astronomi Araştırmaları Merkezi) Curtin Üniversitesi yerleşkesinden Prof. Melanie Johnston-Hollitt, olayın sıradışı biçimde enerji yaymış olduğunu söylüyor: “Daha önce galaksi merkezlerinde patlamalar kaydetmiştik fakat bu
gerçekten, ama gerçekten çok büyük… Ve neden bu kadar büyük olduğunu bilmiyoruz… Ancak çok yavaş gerçekleşti, tıpkı yavaş çekimde izlediğiniz, yüz milyonlarca yıl boyunca süren bir patlama gibi.”
Bu inanılmaz patlama, Dünya’dan 390 milyon ışık yılı uzaklıktaki Ophiuchus galaksi kümesinde gerçekleşti. Patlama o kadar büyük oldu ki; kara deliğin çevresini kuşatan sıcak gazların oluşturduğu küme plazmasında koca bir çukur açtı.
Evrendeki en büyük yapılar olarak bilinen galaksi kümeleri, binlerce galaksi, karanlık madde ve sıcak gazların kütle çekimi ile bir arada tutulması ile meydana geliyor.
Çalışmayı konu alan makalenin baş yazarı ABD Donanma Araştırma Laboratuvarından Dr. Simona Giacintucci patlamayı, 1980 yılında St.Helen yanardağı patlamasına benzetiyor. Bu patlama, dağın tepesini tamamen parçalamıştı. “Ancak”, diyor Giacintucci, “aradaki fark şu; bu kraterin ağzına 15 galaksiyi yan yana sığdırabileceğinizi düşünün”.
Prof. Johnston-Hollitt, galaksi kümesinin plazmasında meydana gelen deliğin daha önce X ışını teleskopları ile gözlemlenmiş olduğunu söylüyor; ancak bilim insanları bunun devasa boyutu nedeniyle- bir enerji patlaması sonucu meydana gelmiş olabileceği ihtimalini düşünmemişler. “Evren çok garip bir yer” diyor Prof. Johnston-Hollitt. Araştırmacılar bunu ancak Ophiuchus galaksi kümesine radyo teleskopları ile baktıklarına anlamışlar.
NASA’nın Goddard Uzay Merkezinden Dr. Maxim Markevitch, “Radyo verisi, X ışınına tıpkı bir eldiven gibi uyuyordu… Bu da bize, burada daha önce görülmemiş boyutta bir patlamanın meydana gelmiş olduğunu gösterdi” diyor.
Keşif, 4 farklı teleskoptan alınan verilerle doğrulandı: NASA’nın Chandra X-Işını gözlem evi, ESA’nın XMM-Newton uydu teleskobu, Batı Avustralya’da bulunan Murchison Geniş alan dizisi (MWA) ve Hindistan’daki Giant Metrewave radyo teleskobu (GMRT). MWA teleskobunun yöneticisi olan Prof. Johnston-Hollitt, bu bulguyu ilk dinozor kemiklerinin bulunmasına benzetiyor: “Sanki arkeoloji gibi…
Düşük frekanslı radyo teleskopları ile daha derinlere ulaşma fırsatı bulduk. Artık bunun gibi daha birçok patlama keşfetme olanağına sahibiz”. Prof.Johnston-Hollitt, bu keşifte MWA teleskobunun 1. aşamasında 2048 anten ile yaptıklarını, yakında gökyüzüne çevrilmiş 4096 anten olacağını; böylece 10 kat daha hassas veri elde edebileceklerini belirtiyor.
Yorum Ekle