Ge癟miten G羹n羹m羹ze Kahve
Kahvenin Bilinen Tarihi M.S. 850 y覺llar覺na kadar gider. Etiyopya’da KaldiveyaHalid ad覺nda bir ke癟i 癟oban覺, g羹tt羹羹 ke癟ilerin bir 癟al覺n覺n parlak k覺rm覺z覺 meyvelerini yedikten sonra asla yorulmad覺klar覺n覺 fark etti. Kendisi de bu meyveyi denemeye karar verdi ve yedikten sonra bir daha hi癟 yorgun ve sinirli olmayacak gibi hissetti. Bu Etiyopyal覺 s覺覺rtmac, olanlar覺 babas覺na a癟覺klad覺ktan sonra dedikodular h覺zla yay覺lm覺 ve sonunda kahve Etiyopya k羹lt羹r羹n羹n bir par癟as覺 olup 癟覺km覺.
Daha sonra y繹redeki Sufi Derviler bu meyveyi denemi; ancak ac覺 tad覺n覺 beenmediklerinden hepsini atee atm覺lar. K覺sa s羹re sonra lezzetli aroman覺n kokusunu al覺nca keiler 癟ok meraklanm覺lar ve kavrulmu meyvelerden bir i癟ecek demlemiler. Ortaya 癟覺kan i癟ecek 繹ylesine g羹zelmi ki , bunu Tanr覺’n覺n bir l羹tfu olarak g繹rm羹ler. Kahvenin buradan sonraki dura覺 ise Arabistan olmu.
Kahve, 羹n羹yle birlikte h覺zla Arap Yar覺madas覺’na yay覺ld覺 ve 300 y覺l boyunca Habeistan’da kefedilen y繹ntem ile i癟ilmeye devam edildi. Ancak Arap hekim Rhazes 10. Y羹zy覺lda kahveden yaz覺l覺 olarak ilk bahsettiinde kahve muhtemelen y羹zlerce y覺ld覺r 羹retilmekteydi. 14. y羹zy覺lda ise yepyeni bir keif ile atete kavrulan kahve 癟ekirdekleri, ezildikten sonra kaynat覺larak i癟ime sunuldu. M.S. 1000 y覺llar覺nda Kahve’nin ilk olarak ilenip 羹retilmeye baland覺覺 yer ise Yemen oldu.
Kahvenin T羹rkiye’ye Gelii
Osmanl覺 T羹rkleri Yemeni 1536織da igal ettiinde, igalin hemen ard覺ndan, kahve 癟ekirdei T羹rk imparatorluu i癟in 繹nemli bir ihracat mal覺 oldu. Kanuni Sultan S羹leyman d繹neminde (1517’te) Yemen Valisi zdemir Paa, Yemen’de i癟tii ve 癟ok sevdii kahveyi 襤stanbul’a getirmitir.
Kahve, k覺sa zamanda itibarl覺 bir i癟ecek olarak saray mutfa覺nda yerini ald覺 ve b羹y羹k ilgi g繹rd羹. yle ki sarayda ‘kahveci ba覺’ r羹tbeli 癟al覺anlar bile vard覺. Padiah覺n kahvesini piirmekle g繹revli olan kahveci ba覺, s覺r tutmas覺n覺 bilen bilge kiiler aras覺ndan se癟ilirdi. Osmanl覺 tarihinde kahveciba覺l覺ktan sadrazaml覺a y羹kselenlere bile rastland覺. Saraydan konaklara, ard覺ndan evlere giren kahve, 襤stanbul halk覺n覺n k覺sa s羹rede tutkunu olduu bir lezzet haline geldi. Sat覺n al覺nan 癟i kahve 癟ekirdekleri tavalarda kavrulup, dibeklerde d繹v羹ld羹kten sonra cezvelerde piiriliyordu.
襤lk Kahvehane
襤stanbul’da ilk kahvehaneler ise 1555 y覺l覺nda 襤stanbul’a Halep ve am’dan gelen kiilerce, Tahtakale’de a癟覺lm覺t覺r. Burada 繹zellikle okur yazar kesimden insanlar toplan覺p kitap okur, satran癟 veya tavla oynarlard覺. Davetler vererek arkada toplant覺lar覺 d羹zenlemek pahal覺yken, kahvelerde bir araya gelmek daha uygun bir se癟enek haline gelmi, haliyle kimi zaman kahvelerde oturacak bo yer dahi bulunamam覺t覺r. Kahvelerin say覺s覺 h覺zla artm覺t覺r. 1630 y覺l覺nda 襤stanbul’u ad覺m ad覺m dolaan Evliya elebi ehirde 55 kahve olduunu sayarken; II. Selim, III. Murat d繹neminde 襤stanbul’da 600’羹 ak覺n kahvehane vard覺r.
襤stanbul’dan Avrupa’ya
襤stanbul’a gelen Venedikli tacirler, 癟ok sevdikleri bu i癟ecei Venedik’e ta覺d覺. B繹ylece Avrupal覺lar kahveyle ilk kez 1615’te tan覺m覺 oldu. nceleri limonata sat覺c覺lar覺 taraf覺ndan sokaklarda sat覺lan kahve, 1645’te a癟覺lan 襤talya’n覺n ilk kahvehanesinde yerini ald覺. K覺sa zamanda say覺lar覺 h覺zla 癟oalan bu kahvehaneler de; dier pek 癟ok 羹lkede olduu gibi 繹zellikle sanat癟覺lar覺n, 繹rencilerin ve her kesimden halk覺n bir araya gelerek sohbet ettikleri en g繹zde yerler oldu.
Kahve Fransa織dan k覺sa bir s羹re sonra Viyana織ya ulat覺. Temmuz 1683織de Avrupa織y覺 igal tehdidi alt覺na alan T羹rk ordusu, baar覺s覺z Viyana織n覺n kuatmas覺n覺n ard覺ndan geri d繹nerlerken arkalar覺nda, 癟ad覺rlar, 繹k羹zler, develer ve benzeri eyler ile Viyanal覺lar覺n ‘Deve yemi olmal覺’ diye d羹羹nd羹kleri garip g繹r羹n羹ml羹 癟ekirdeklerle dolu b羹y羹k 癟uvallar b覺rakt覺lar. Develer i癟in kullanamayacaklar覺ndan 癟uvallar覺 yakmaya balad覺lar. Arap d羹nyas覺nda y覺llarca yaayan Franz George Kolschitzky tan覺d覺k kokuyu al覺nca m羹dahale etti ve “Yakt覺覺n覺z ey kahve! Eer kahvenin ne olduunu bilmiyorsan覺z, bana verin. Onu kullanman覺n iyi bir yolunu bulurum” dedi. T羹rk geleneklerini g繹zlemledii i癟in, kahveyi nas覺l kavuraca覺n覺, 繹羹teceini ve piireceini biliyordu. Kolschitzky k覺sa bir s羹re sonra, “Blue Bottle” ad覺nda ilk Viyana kafesini a癟t覺. T羹rkler gibi, kahveyi tatland覺r覺yordu ama ayn覺 zamanda kahvenin telvesini s羹z羹yordu ve bir miktar s羹t ekliyordu.
Kahve Fal覺
Kahve fal覺n覺n k繹keni, s繹ylentiye g繹re yine saraya dayan覺r. 襤lk olarak haremlerde balayan kahve fal覺 k羹lt羹r羹, cariyelerin rahat癟a dedikodu yapabilmesi i癟in ortaya 癟覺kar. Cariyeler sarayda dile getirmediklerini kahve fincan覺n覺 癟evirdiklerinde birbirlerine rahat rahat anlat覺r. Daha sonradan yava yava bu konumalar kahve fal覺na d繹n羹羹r
Peki ya T羹rk Kahvesi?
T羹rk kahvesi d羹nyan覺n en eski kahve piirme y繹ntemiyle haz覺rlan覺r. Y羹ksek kaliteli kahve 癟ekirdeklerinden harmanlanan ve titizlikle kavrulan T羹rk Kahvesi, 癟ok ince 繹羹t羹l羹r. Bir cezve yard覺m覺yla su ve istee g繹re eker ilave edilerek piirilir. K羹癟羹k fincanlarla servis yap覺l覺r. 襤癟ilmeden 繹nce telvesinin dibe 癟繹kmesi i癟in k覺sa bir s羹re beklenir.
Dier metotlara nazaran, T羹rk metodunda kahvenin kaynat覺lmas覺 繹zellikle tercih edilen bir eydir. Elde edilen kaynama, 癟ok hafif bir kaynamad覺r ve 癟ounlukla ciddi bir 覺s覺 art覺覺ndan ziyade 覺s覺nan su ile 癟ok ince 繹羹t羹lm羹 kahvenin etkileimidir. Haz覺rlan覺 ve sunu bi癟imiyle d羹nya 羹zerindeki t羹m kahvelerden farkl覺d覺r. T羹rk k羹lt羹r羹ndeki yeri sayesinde UNESCO 襤nsanl覺覺n Somut Olmayan K羹lt羹rel Miras Listesine bile girmitir
Son olarak yaz覺m覺z覺 bir atas繹z羹 ile bitiriyoruz.
‘G繹n羹l ne kahve ister, ne kahvehane; g繹n羹l sohbet ister, kahve bahane.’
Yorum Ekle