襤lk Havva’ olarak an覺lan Lilith:
Lilith, Yahudi folklorunda son derece tart覺mal覺 bir fig羹rd羹r. Lilith’in ad覺 Tevrat’覺n yarat覺l覺 繹yk羹s羹ne dahil edilmemitir ancak birka癟 midraik metinde yer almaktad覺r.Sembolizmi, tarihi ve edebiyat覺 Yahudi alimler, feministler ve dier entelekt羹eller aras覺nda tart覺覺l覺yor. Lilith i癟in birden fazla k繹ken hikayesi var ama baz覺 dinler, Lilith’i Adem’in ilk kar覺s覺 olarak g繹r羹yor. “襤lk Havva” 繹yk羹s羹ne g繹re Lilith’in efsanesi u ekildedir:
Efsaneye g繹re Tanr覺 insan覺 balang覺癟ta Adem ve Lilith olarak 癟ift yarat覺r. Tanr覺n覺n bir l羹tfu olarak Lilith ve Adem cennet bah癟esinde birlikte yaamaya balarlar. Ancak bu birliktelik mutlu bir beraberlik deildir. Adem, Lilith’in 羹zerinde hakimiyet kurmaya 癟al覺t覺覺nda, Adem ve Lilith aras覺nda sorunlar ortaya 癟覺kar.Lilith, her ikisinin de topraktan eit yarat覺ld覺覺n覺 d羹羹nd羹羹nden onun alt覺nda kalmamas覺 gerektiine inan覺r. Adem ayn覺 fikirde deildir ve bu fikri onaylamaz. Lilith ise bu olay ard覺ndan Tanr覺’n覺n yasakl覺 ismini s繹yleyerek cennetten ka癟ar.
Kendisine sunulan s覺cak yuvay覺 kap覺y覺 癟arparak terkettii i癟in art覺k yeri de cennetten d覺lanm覺lar aras覺nda olacakt覺r. Cinlerin kral覺 (eytan) ile ilikiye girer ve ondan 癟ocuklar dourur, hem de g羹nde y羹z 癟ocuk gibi y羹ksek bir oranda. 襤nan覺a g繹re d羹nyada k繹t羹l羹klerin bu kadar yayg覺nlamas覺n覺n sebebi budur.
Adem, Tanr覺’ya Lilith’in gittiini s繹yler ve onu geri getirmesi i癟in yalvar覺r. Tanr覺’n覺n 羹癟 melei; Senoi , Sansenoi ve Sammangelof, onu geri almak i癟in yola koyulurlar. 癟 melek, Lilith’i 癟ocuk sahibi bir maarada bulur. Melekler ona”evine d繹n” 癟ar覺s覺 yaparlar ancak Lilith bah癟eye geri d繹nmeyi reddeder. Melekler ona itaatsizlii y羹z羹nden her g羹n y羹z 癟ocuunu 繹ld羹receklerini s繹ylerler.O da kesinlikle d繹nmeyeceini bildirir.Tehdit yerine getirilir ve Lilith’in 癟ocuklar覺 katledilir.
Meleklerin ayr覺lmas覺ndan sonra Lilith bah癟eye geri d繹nmeye 癟al覺覺r ama vard覺覺nda Adem’in baka bir ei daha olduunu kefeder, ‘Havva’.
Lilith’in d繹nmesinden 羹midi kesen Tanr覺, Adem uyurken kaburga kemii y繹ntemiyle Havva’y覺 yarat覺r. Bu yeni kad覺n覺n, v羹cudunun bir par癟as覺 olduundan erkee kar覺 癟覺kamayaca覺n覺 d羹羹nmektedir. Havva Lilith’e o kadar benzemektedir ki Adem uyan覺nca yan覺nda bulduu kad覺n覺n baka biri olduunu anlamaz. Onun kendisine Lilith gibi kar覺 癟覺kmay覺p boyun emesini ise “nihayet yola geldi” diye yorumlar.
Lilith, duyduu ac覺yla bundan sonra Adem soyundan gelen b羹t羹n insan yavrular覺n覺n, hamile ve doum yapmakta olan kad覺nlarla bebeklerin ba d羹man覺 olmaya yemin eder.襤ntikam almak i癟in sevgilisi olan iblisin k覺l覺覺nda cennete girer, Havvay覺 kand覺rarak yasak elmay覺 yemelerini salar. Yasak elmay覺 yine Adem ve Havva art覺k birer 繹l羹ml羹 olarak cennetten kovulurlar. Fakat Lilith yasak elmay覺 yemedii i癟in 繹l羹ms羹z olarak kal覺r ve Lilithin 癟ocuklar覺n Adem ve Havvan覺n soyundan olan 癟ocuklara musallat olur. Onlar覺n soyundan gelen bebekleri 繹ld羹rmeye balar. Erkekleri 8, k覺zlar覺 ise 20 g羹n i癟inde 繹ld羹rd羹羹 s繹ylenir.
Lilith zerine Olan Tarihi Eserler
D羹nya yaz覺l覺 tarihinde Lilithe dair yap覺lm覺 ilk at覺f G覺lgam覺 Destan覺ndaki u ifadelerdir:
Yuvas覺n覺 Huluppu aac覺n覺n k繹klerine kurdu.
Aac覺n dallar覺ndan Anzu-Ku kulu癟kaya yatt覺.
Ve g繹vdesinde karanl覺k bakire Lilith evini ina etti
G覺lgam覺 eitilemeyen y覺lan覺 繹ld羹rd羹.
Anzu-Ku yavrular覺yla dalara u癟tu.
Ve Lilith evini y覺karak vahi, 覺ss覺z yerlere ka癟t覺.
Michelangelo, 襤lk G羹nah ve Cennetten Kovulu
Lilith’in d羹羹lerine ramen, hayatta kalmas覺 ve gizemlilii h璽l璽 g羹c羹n sembol羹 olmas覺n覺 sal覺yor. Lilith’in imtihanlar覺 ise bug羹n hala devam ediyor. Bu kanatl覺 gece yarat覺覺 asl覺nda Babil imparatorluundan hayatta kalan tek dii eytand覺r. 羹nk羹 karakteri her yeniden yorumland覺覺nda yeniden doar. Lilith efsanesinin yeniden anlat覺lmas覺, her neslin kad覺ns覺 rol hakk覺ndaki g繹r羹lerini yans覺t覺yor. Milenyumla birlikte b羹y羹d羹k癟e ve deitik癟e Lilith, kad覺n覺n deien rol羹n羹n arketipi olduu i癟in hayatta kal覺yor.
Yorum Ekle