Ernest Hemingway, 1952 y覺l覺nda yay覺mlanan Yal覺 Adam ve Deniz roman覺yla 1953te Pulitzer d羹l羹n羹, 1954teyse Nobel Edebiyat d羹l羹n羹 kazanm覺t覺. D羹nya edebiyat覺na katk覺lar覺ndan dolay覺 Hemingwaye verilen Nobel Edebiyat d羹l羹n羹n sunumunda, 繹zellikle yazar覺n Yal覺 Adam ve Deniz roman覺 vurgulan覺yordu. O y覺llardan sonra Hemingwayle bayap覺t覺 Yal覺 Adam ve Denizin t羹m d羹nyadaki 羹n羹 giderek artt覺. K羹癟羹k Prensin her 癟ocuk taraf覺ndan okunduu gibi, Yal覺 Adam ve Denizin de her yetikin taraf覺ndan okunmas覺 gereken bir bayap覺t olduu yaz覺l覺p s繹ylendi.
Peki, 羹癟 saatte okunabilen, y羹z otuz sayfal覺k bu k覺sa roman覺 20.y羹zy覺l覺n en 繹nemli bayap覺tlar覺ndan birisi haline getiren neydi? Hemingway, Florida sahillerinden okyanusa a癟覺lan K羹bal覺 yal覺 bal覺k癟覺yla, onun kovalad覺覺 k覺l覺癟bal覺覺n覺n m羹cadelesini 繹ylesine ger癟ek癟i anlatm覺t覺 ki, kitab覺 okuyanlar kendilerini ayn覺 sandal覺n i癟inde hissettiklerini s繹yl羹yordu. Seksen d繹rt g羹nd羹r denizden eli bo d繹nen Santiago, av覺n覺 yakalamak i癟in eliyle, koluyla, m覺zra覺yla, k羹reiyle, 癟ak覺s覺yla savamaya balad覺覺nda okurlar覺n zihnine de kitaptan bir sat覺r kaz覺n覺yordu: 襤nsan yenilmek i癟in yarat覺lmad覺. demolu mahvolur ama yenilmez. Oysa Hemingwayin kahramanlar覺n覺n en iyi bildii eylerden biridir yenilmek. Bu amans覺z av boyunca, yal覺 bal覺k癟覺 yaam覺 da sorgular. Kimi zaman kendisiyle, kimi zaman yedekteki k覺l覺癟bal覺覺yla, kimi zaman da k繹pekbal覺klar覺yla konuur. K覺l覺癟bal覺覺n覺 canl覺yken de 繹l羹yken de sevdiini d羹羹n羹r. Sonra kendini aklayan o 羹nl羹 s繹z gelir: Zaten her ey u ya da bu bi癟imde baka bir eyi 繹ld羹rmekle megul.
Roman覺n sonunda K羹bal覺 yal覺 bal覺k癟覺 yenilir mi, yener mi tam olarak bilemezsiniz ama ona i癟ten bir sayg覺 duyars覺n覺z. 羹nk羹 Santiago, m覺zra覺 k覺l覺癟bal覺覺n覺n kalbine g繹nderirken bile av覺n覺 y羹celtmi, ondan hep sevgiyle s繹z etmitir. Av覺n覺 繹nce 繹ld羹rmek i癟in, sonra d羹manlar覺ndan korumak i癟in savam覺t覺r. Hem de ne sava, onun i癟in 繹l羹m羹 g繹ze alm覺t覺r. Yenerken de yenilirken de istifini bozmam覺t覺r yal覺 bal覺k癟覺.
Santiagonun av覺na g繹sterdii sayg覺 b羹y羹leyicidir, okurken akl覺n覺za Jungun notlar覺 gelir. Nilde yaayan Dinkalar, bir su ayg覺r覺n覺 繹ld羹rd羹klerinde, hayvan覺n karn覺n覺 yar覺p i癟ine girdikten sonra diz 癟繹kerek su ayg覺r覺n覺n ruhuna 繹yle seslenirlermi: Sevgili ve iyi su ayg覺r覺, seni 繹ld羹rd羹羹m羹z i癟in bizi ba覺la. Bunu k繹t羹l羹k i癟in deil, etine gereksinim duyduumuz i癟in yapt覺k. Erkek ve k覺z kardelerine 繹ld羹r羹ld羹羹n羹 sak覺n s繹yleme, onlara insanlar覺 癟ok sevdiini s繹yle. Biz de seni 癟ok seviyoruz ve etini de severek yiyeceiz. Yal覺 bal覺k癟覺 da y羹zy覺llar sonra av覺na Dinkalar覺n g繹sterdii sayg覺y覺 g繹stermitir.
Deniz Bildiimiz Deniz, Yal覺 Adam da Yal覺 Adam
Yal覺 Adam ve Denizi okuyanlardan bir b繹l羹m羹, romandaki olaylar ve karakterlerin asl覺nda baka eyleri temsil ettiini s繹yleseler de Hemingway bu t羹r yak覺t覺rmalara prim vermez. Roman覺n kapitalizmi eletiren veya 襤ncile g繹ndermelerde bulunan semboller i癟erdii y繹n羹ndeki deerlendirmelere kar覺 Hemingwayin yan覺t覺 sert olur: Kitapta sembolizme ilikin hi癟bir ey yok. Deniz bildiimiz deniz, yal覺 adam da yal覺 adam. Kitaptaki k繹pekbal覺klar覺, denizdekilerden daha iyi veya daha k繹t羹 deiller. 襤nsanlar覺n kitapta bulduklar覺 sembolizm 繹rnekleriyse z覺rvadan ibaret. Sadece bu yan覺t覺 bile Hemingwayin esiz roman覺 hakk覺nda yeterince ipucu veriyor: K覺sa, a癟覺k ve anla覺l覺r. Her ey olduu gibi, abart覺s覺z, i癟ten ve olabildiince sade. Yal覺 Adam ve Denizi bir bayap覺t yapan da bu sadelii olsa gerek.
Yazabileceimin En 襤yisi
Ernest Hemingway, Yal覺 Adam ve Deniz i癟in edit繹r羹ne Bu, t羹m yaam覺m boyunca yazabileceklerimin en iyisi demiti. Hemingwayin 癟ada覺, Nobel 繹d羹ll羹 bir baka b羹y羹k yazar William Faulkner ise Yal覺 Adam ve Deniz i癟in 繹yle yazm覺t覺: Hemingwayin en iyi roman覺. Bizimkiler -bizimkiler derken 癟ada覺m覺z olan yazarlar覺 kastediyorum- i癟inde de en iyisi olabilir, bunu zaman g繹sterecek. Bug羹ne dek Hemingwayin karakterleri kendi kendilerini yarat覺yor, kendi hamurlar覺ndan kendilerini ekillendirip g羹癟l羹klerle nas覺l ba edebildiklerini kan覺tlarcas覺na, zaferlerini de yenilgilerini de kendi elleriyle haz覺rl覺yorlard覺. Hemingway, bu kitapta ilk kez Tanr覺y覺 kefetti. demiti.
Bir ateist olan Hemingwayin nas覺l olup da Tanr覺y覺 kefettiini anlamak i癟in mutlaka bu kitab覺 okumal覺s覺n覺z. Yal覺 bal覺k癟覺 Santiago ve k羹癟羹k dostu Manolinin 羹癟 saate s覺an unutulmaz 繹yk羹s羹n羹 bir 癟覺rp覺da okuyacak, bir daha unutamayacaks覺n覺z.
Yorum Ekle