Movile maaras覺 Romanyada 1986 y覺l覺nda enerji santrali i癟in zemin uygunluu test edildii s覺rada, doal giri-癟覺k覺lar覺 5.5 milyon y覺l 繹nce muhtemelen jeolojik aktiviteler sebebiyle kapanm覺 olarak bulundu. Movile maaras覺 Hidrojen s羹lf羹r ve karbon dioksitte esiz yeralt覺 suyu ekosistemi bolluu ve i癟inde bulunan canl覺lar ile dikkat 癟ekicidir, ancak oksijen d羹羹kt羹r. Maaradaki yaam son 5,5 milyon y覺ld覺r d覺ar覺dan ayr覺lm覺 ve fotosentez yerine tamamen kemosentez 羹zerine kuruludur.Maara zeminine eriebilmek i癟in 繹ncelikle kaz覺lm覺 dar bir kuyuda ip yard覺m覺yla 20 metrelik bir ini ger癟ekletirmek gerekiyor. Bu tehlikeli ilk inii Rumen bilim insan覺 Cristian Lascu ger癟ekletirdi.
Maara Rumen yetkililer taraf覺ndan kapat覺ld覺覺ndan beridir maaraya girmi insan say覺s覺 100den azd覺r ki bu say覺 aya gitmi insan say覺s覺yla mukayese edilebilecek bir rakamd覺r. Bunun nedeni k覺smen maaraya yap覺lan yolculuun son derece tehlikeli olmas覺d覺r.
Movile Maaras覺n覺n zellikleri
2010 y覺l覺nda, 襤ngiltere, Coventrydeki Warwick niversitesinden Mikrobiyolog Rich Boden bu maaraya giren 29. kii olmutur. Maaran覺n 襤癟erisinin epeyce s覺cak ve 癟ok nemli olduunu belirtiyor.K羹k羹rtl羹 覺l覺k su havuzu 癟羹r羹k yumurta ve yanm覺 lastik kokuyor. Kar覺t覺r覺ld覺覺nda ise etrafa hidrojen s羹lfit yay覺yor G繹l odas覺, i癟erdii zararl覺 gazlar sebebiyle olduk癟a youn bir atmosfere sahip. Sudan yay覺lan hidrojen s羹lf羹r kadar 繹zellikle karbon dioksit de bu durumda etkili.
Dahas覺 havadaki oksijen miktar覺 yar覺 yar覺ya d羹羹k: normali %20 olmal覺yken sadece %10 oksijen i癟eriyor. Solunum cihan覺z olmadan k覺sa s羹rede ba覺n覺z ar覺maya balar.
Maaran覺n devam覺n覺 kefetmek i癟in g繹le dalmal覺, dar sualt覺 koridorlar覺nda yolunuzu bulmal覺 ve hava 癟an覺 denilen hava boluklar覺na ulamadan 繹nce ekipmanlar覺n覺z覺 癟覺kartman覺z覺 gerektirecek kadar dar ge癟itlerden ge癟melisiniz.
Ayr覺ca t羹m bunlar覺 mutlak karanl覺kta ve y羹zeyden epeyce uzakta yapmak iinizi 癟ok daha tehlikeli bir hale getiriyor. S覺k覺mak veya bu t羹neller labirentinde kaybolmak berbat bir 繹l羹mle sonu癟lanabilir.
Movile Maaras覺 karanl覺a ve zehirli gazlar覺na ramen hayat dolu. u ana kadar 48 t羹r tespit edildi ki bunlardan 33 tanesi daha 繹nce d羹nyan覺n baka herhangi bir yerinde g繹r羹lmemi t羹rlerdi.
Garip bir ekilde hava k繹t羹letik癟e hayvan miktar覺 da art覺yor. Bunun neden olduu, dahas覺 t羹m bu canlar覺n neden 繹lmedii hen羹z net bir ekilde ayd覺nlat覺lm覺 deil. I覺ks覺z bir ortamdaki Movile Maaras覺 canl覺lar覺 besin kayna覺 olmadan hayatlar覺n覺 s羹rd羹r羹yormu gibi g繹r羹n羹rler. ou maarada canl覺lar besinlerini tavandan s羹z羹len sulardan al覺r. Bu su sak覺t ve dikit oluumlar覺n覺 da salar. Ancak Movile Maaras覺n覺n 羹zeri ge癟irimsiz kal覺n bir kil tabakas覺 ile kapal覺 olduundan Lascu ilk ziyaretinde hi癟bir sark覺t veya dikit oluumuna rastlamam覺 ve y羹zeyden gelen suya dair hi癟bir ize rastlamam覺t覺r.
Yap覺lan arat覺rmalara g繹re maaradaki su hi癟bir ekilde y羹zeyden gelmemiti demek ki bu su aa覺lardan gelmeliydi. u an i癟in Movile Maaras覺n覺n su kayna覺n覺n 25 bin y覺ld覺r orda bulunan s羹ngerimsi kumta覺ndan geldii anla覺l覺yor. Yine de halen daha bu maaradaki canl覺lar覺n nas覺l hayatta kald覺klar覺 a癟覺klanam覺yor. Yap覺lan analizlere g繹re i癟eri akan su hi癟bir ekilde besin ta覺m覺yor. Bunun yerine esas besin kayna覺n覺n su y羹zeyinde bulunun tuhaf bir k繹p羹k katman覺 olduu anla覺l覺yor. Bu y羹zer haldeki k繹p羹k katman覺 覺slak ka覺da benzemekte, hatta ka覺t gibi y覺rt覺labilmekte ve ototrof olarak bilinen milyonlarca bakteri i癟ermektedir.
Boden. Maaradaki karbon miktar覺 normal havaya g繹re 100 kat daha fazla ama bitkilerdeki durumun tersine burada hi癟 覺覺k olmad覺覺 i癟in fotosentez m羹mk羹n deil Movilein bakterileri enerji i癟in 覺覺覺 kullanmak yerine kemosentez olarak bildiimiz bir y繹ntemi kullanmakta.
Movile Maaras覺nda hi癟bir sinek bulunmamas覺na ramen 繹r羹mcekler a 繹rmeye devam ediyor. S覺癟rarkuyruk (springtail) denen minik b繹cekler ortal覺kta z覺plarken bu alara tak覺l覺p yem oluyorlar.
Arat覺rmac覺lar 1996 da maaradaki canl覺lar覺 kategorize etti. 3 癟eit 繹r羹mcek, bir k覺rkayak, 4 癟eit isopod (tesbih b繹ceklerinin de dahil olduu bir s覺n覺f), daha 繹nce hi癟bir yerde g繹r羹lmemi bir s羹l羹k 癟eidi ve al覺覺lmad覺k g繹r羹n羹me sahip bir su akrebi tespit ettiler.
Peki bu hayvanlar nas覺l ve neden maaraya girdi?
Bir teoriye g繹re, Miyosen D繹neminin sonunda yakla覺k 5.5 milyon y覺l 繹nce, kuzey yar覺mk羹renin ikliminin deimesidir. Afrika kuzeye ilerledik癟e Atlantikin Akdenize ak覺覺n覺 engelledi ve b繹ylece Akdeniz kurudu. Bu durum, hayvanlar覺 Movile Maaras覺n覺n k羹rk羹rtl羹 yeralt覺 d羹nyas覺na s覺覺nmaya zorlam覺 olmal覺. Zengin besin kayna覺, herhangi bir avc覺 canl覺n覺n bulunmamas覺 ve termal suyun salad覺覺 sabit 覺s覺 cennet gibi bir ortam sunmu olmal覺. Bu teorideki problem ise kan覺tlanmas覺n覺n g羹癟 olmas覺.
Muhtemelen bakteriler be milyon y覺ldan daha uzun bir s羹redir burada ama b繹cekler bu d繹nemlerde i癟eri s覺k覺m覺t覺r. diyor Murrell. Bu hayvanlar, bir kire癟ta覺 blounun d羹mesiyle 癟ok basit bir ekilde maaraya d羹m羹 ve maaran覺n kefedildii 1986 y覺l覺na dek burada hapsolmu olabilirler.
Maaraya, farkl覺 hayvanlar farkl覺 d繹nemlerde ulam覺 olabilir. Movile maaras覺n覺n tek salyangozu 羹zerine 2008 y覺l覺nda yap覺lan bir arat覺rma, 2 milyon y覺ldan fazla s羹redir orda olduunu ileri s羹rd羹. Maaraya girdiinde Buzul a覺n覺n daha balar覺yd覺 ve belki de souktan ka癟mak i癟in yeralt覺n覺 tercih etmiti.
Movile Maaras覺 kendini bu ekilde idare eden bir ekosisteme sahip olarak bilinen tek maarad覺r. Hatta yery羹z羹nde buna benzer baka bir ekosistem de bulunmamaktad覺r.
Movile Maaras覺 kefinden neredeyse 30 y覺l sonra halen daha d羹nyadaki en izole ekosisteme ev sahiblii yapmaktad覺r. 襤癟inde daha g羹n y羹z羹ne 癟覺kmay覺 bekleyen pek 癟ok s覺rr覺 bar覺nd覺rmaktad覺r. Maaran覺n tortular覺nda g繹m羹l羹 incelenmeyi bekleyen daha bir s羹r羹 organizma bulunuyor ve yaam覺n doas覺na dair en derin sorular覺m覺za cevap olabilirler.
Yorum Ekle