Geleneksel bilgilerimize göre yeni beyin hücreleri oluşmamaktadır, sahip olduğumuz bütün beyin hücreleri ile doğduğumuz ve bu gri hücreler süresi dolduktan sonra öldüğü işlevini kaybettiği yönünde idi. Bu inanç, kısmen, bazı motor (hareket) ve bilişsel (düşünce) işlevlerinin, yaşlandıkça düşme eğiliminde olmasından kaynaklanmıştır. Ancak bu, belirli bir yaşa yaklaştığımızda her şeyin yokuş aşağı olduğunu ve kaçınılmaz düşüşü beklemekten başka seçeneğimiz olmadığını düşündürüyor.
Beyin Hücreleri ve Hipokampus
Beyin hücrelerinin büyük çoğunluğu oluşurken anne karnında , bebeklik döneminde yeni nöral hücreleri oluşturmaya devam eden beynin belli kısımları vardır. Bununla birlikte, son yıllara kadar, beynin yenilenme kapasitesinin sınırlı olduğu şeklinde bir inanç vardı.
Son yirmi yılda yapılan araştırmalar, beynin en az bir bölümünün bir kişinin ömrü boyunca yeni hücreler oluşturmaya devam ettiğini göstermiştir.
1990’ların sonlarında, New York’taki Rockefellers Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, marmoset maymunlarına yavaş bölünen olgun beyin hücreleri ve hızlı bölünen yeni hücreler arasında ayrım yapabilen bir izleyici kimyasal enjekte edildiği çalışma yaptılar. Buldukları şey, hipokampusun (beynin anılar, öğrenme ve duygularla ilişkili bir bölgesi) yaş veya zaman kısıtlaması olmadan yeni hücreler yaratmaya devam ettiği idi.
Daha sonra karbon-14 tarihleme kullanan (hücresel gelişimin yaşını ve sürecini değerlendiren) çalışmalar, hipokampustaki hücrelerin sürekli ölürken, hızla yenileriyle değiştirildiğini doğruladı. Sadece bu hücrelerin oluşumu ile hipokampus merkezi işlevlerini koruyabiliyordu.
Bunun bize gösterdiği yeni hücre sayısının ve bunların oluşturulma sıklığının yaşla birlikte azalmaya başlamasıdır. Ancak bununla birlikte, düşüş oranının tutarlı olmadığı görülmüştür ve bu durum bölgelere göre önemli ölçüde değişebilir.
Araştırmalar Yeni Beyin Hücrelerinin Doğuşu Hakkında Bize Ne Söylüyor
Yukarıdaki araştırma, yetişkin nörojenezi sürecini uyarabilen ve inhibe edebilen faktörler olduğunu öne sürdüğü için önemli kabul edilmektedir. Alzheimer ve Parkinson gibi dejeneratif hastalıkları tedavi etmek ve hatta travmatik beyin hasarının neden olduğu hasarı tersine çevirmek için olası tedavi yöntemleri geliştirilebilir.
Vücudunuzu Egzersiz Yapın
Bu süreci potansiyel olarak “artırabilecek” faktörler arasında egzersiz önemli bir süreç olarak görülmüştür. Chicago Üniversitesi’ndeki bilim adamları tarafından yapılan hayvan araştırmaları, aerobik egzersizin hem hipokampusta hücre üretiminde bir artışa hem de kodlanan genetik bilgi miktarında artışa neden olduğunu buldu. Bunun bize söylediği şey, beynin işlevinin iyileşmesi değil, hücrelerin kendilerinin de öğrenme ve hafıza için daha iyi bilgi depolayabilmeleridir
Pennsylvania Üniversitesi’nden 2010 yılında yapılan araştırmalar, 120 yaşlı yetişkin arasındaki aerobik egzersizin, hipokampüsün gerçek boyutunu yüzde iki oranında artırdığını ve yaşlanmaya bağlı hücre kaybını bir ila iki yıl arasında etkili bir şekilde tersine çevirdiğini bildirdimiştir
Beyin Egzersizleri
Egzersize ek olarak, bilim adamları zenginleştirilmiş öğrenme ortamlarının eski hücrelerin hayatta kalmasına ve yenilerinin üretilmesine de katkıda bulunabileceğini bulmuşlardır. Kısacası, beyninizle ne kadar çok egzersiz yaparsanız, optimal beyin fonksiyonunu o kadar çok koruyabileceğiniz önerilir.
Diğer Bulgular
Son zamanlarda, San Francisco’daki California Üniversitesi’nde yapılan yeni bir çalışma, neredeyse 30 yetişkin hastanın hipokampüsünde yeni nöronların gelişimini doğrulayamadı ve yetişkinlerde nörojenezin gerçekten meydana gelip gelmediği konusundaki tartışmaları körükledi.
Çok sayıda hasta ile gelecekteki araştırmalar ve canlı beyindeki yeni nöronların görüntülenmesine izin veren tekniklerin geliştirilmesi, yetişkinlerde nörojenez teorisini kesin olarak doğrulamak veya reddetmek için gerekli olacaktır. Bu süregelen tartışmalar, fiziksel ve zihinsel egzersiz yapmanıza engel olmamalıdır – nörojeneze yardımcı olmasa bile, genel sağlığınız üzerindeki etkileri tartışılmazdır.
Kaynaklar:
Ernst A, Frisén J. Adult neurogenesis in humans- common and unique traits in mammals. PLoS Biol. 2015;13(1):e1002045. doi:10.1371/journal.pbio.1002045
Erickson KI, Voss MW, Prakash RS, et al. Exercise training increases size of hippocampus and improves memory. Proc Natl Acad Sci USA. 2011;108(7):3017-22. doi:10.1073/pnas.1015950108
Sorrells SF, Paredes MF, Cebrian-silla A, et al. Human hippocampal neurogenesis drops sharply in children to undetectable levels in adults. Nature. 2018;555(7696):377-381. doi:10.1038/nature25975
Yorum Ekle