Hidrojen Evrende en bol bulunan elementtir ve ayn覺 zamanda D羹nya’da gelecek vaat eden bir “temiz” yak覺t kayna覺d覺r.
襤smini Yunanca “su” anlam覺na gelenhidro ve “bi癟imler” anlam覺na gelengenlerden alan hidrojen, t羹m atomlar覺n y羹zde 90’覺ndan fazlas覺n覺 oluturur. Bu da evrenin k羹tlesinin d繹rtte 羹癟羹ne denk gelir. Hidrojen yaam i癟in gereklidir ve canl覺lardaki hemen hemen t羹m molek羹llerde bulunur. Element ayr覺ca y覺ld覺zlarda bulunur ve evrene proton-proton reaksiyonu ve karbon-azot d繹ng羹s羹 yoluyla g羹癟 salar.
saf hidrojen gaz覺 D羹nya atmosferinde azd覺r ve atmosfere fiilen giren herhangi bir hidrojen h覺zla D羹nya’n覺n yer癟ekiminden ka癟ar. Gezegenimizde hidrojen esas olarak oksijen ve su ile kombinasyon halinde bulunur, ancak ayn覺 zamanda canl覺 bitkiler, petrol ve k繹m羹r gibi organik maddelerde de bulunur.
Hidrojenin Doas覺
- Atom numaras覺 (癟ekirdekteki proton say覺s覺): 1
- Atom sembol羹 (elementlerin periyodik tablosunda): H
- Atom a覺rl覺覺 (atomun ortalama k羹tlesi): 1.00794
- Younluk: santimetrek羹p ba覺na 0.00008988 gram
- Oda s覺cakl覺覺nda faz: gaz
- Erime Noktas覺: eksi 434.7 derece Fahrenheit (eksi 259.34 santigrat derece)
- Kaynama Noktas覺: eksi 423,2 F (eksi 252,87 C)
- 襤zotop say覺s覺 (farkl覺 say覺da n繹tron i癟eren ayn覺 elementin atomlar覺): 2 kararl覺 izotop dahil 3 yayg覺n izotop
- En bol izotop:1H, doal bolluk y羹zde 99,9885
Hidrojenin kefi
Robert Boyle, 1671’de demir ve asitlerle deneyler yaparken hidrojen gaz覺 羹retti, ancak Henry Cavendish’in onu ayr覺 bir element olarak tan覺mas覺 1766 kadar s羹rd羹. Element, Frans覺z kimyager Antoine Lavoisier taraf覺ndan hidrojen olarak adland覺r覺ld覺.
Hidrojen atomlar覺n覺n 癟ekirdeklerinde sadece bir proton vard覺r. K羹tle numaralar覺 1, 2 ve 3 olan bilinen 羹癟 izotopu vard覺r. 1931de hidrojenin ender rastlanan, atom 癟ekirdeklerinde bir protonun yan覺 s覺ra bir de n繹tron bulunan bir izotopu kefedildi. Bilim insanlar覺 s覺radan hidrojenin yakla覺k iki kat覺 a覺rl覺kta olduu i癟in a覺r hidrojen diye bilinen bu izotopa d繹teryum ad覺n覺 verdiler. D繹teryumda bir tane, trityumda ise iki n繹tron var. D繹teryum ve trityum n羹kleer f羹zyon reakt繹rlerinde yak覺t olarak kullan覺l覺yor.
Hidrojen dier elementlerle birleerek su (H20) , amonyak(NH3), metan (CH4),sofra ekeri (C12H22011),hidrojen peroksit(H.202 ) vehidroklorik asit(HCl)
Hidrojen genellikle doal gaz覺n buharla 覺s覺t覺lmas覺yla 羹retilir ve daha sonra hidrojen 羹retmek i癟in ayr覺lan sentez gaz覺 ad覺 verilen hidrojen ve karbon monoksit kar覺覺m覺 oluturur.
Hidrojen Nerelerde Kullan覺l覺r ?
Hidrojen, azot ile d繹n羹t羹r羹ld羹羹 Haber s羹reci ad覺 verilen bir ilemde g羹bre i癟in amonyak yapmak i癟in kullan覺l覺r.Element ayr覺ca yer f覺st覺覺 ya覺 gibi kat覺 ve s覺v覺 yalara hidrojenasyon ad覺 verilen bir ilemle eklenir. Hidrojen kullan覺m覺n覺n dier 繹rnekleri aras覺nda roket yak覺t覺, kaynak, hidroklorik asit 羹retimi, metal cevherlerini azaltma ve balonlar覺 doldurma yer al覺yor. Arat覺rmac覺lar, arabalar ve dier ara癟lar i癟in yak覺t olarak kullan覺labilecek kirlilik i癟ermeyen bir enerji kayna覺 olarak hidrojen gaz覺 kullan覺larak 繹nemli miktarda elektrik enerjisi elde edilmesini salayacak hidrojen yak覺t h羹cresi teknolojisini gelitirmek i癟in 癟al覺覺yorlar.
Hidrojen ayn覺 zamanda cam end羹strisinde d羹z cam plakalar yapmak i癟in koruyucu bir atmosfer olarak kullan覺l覺rken, elektronik end羹strisinde silikon 癟iplerin imalat覺nda bir temizleme gaz覺 olarak kullan覺l覺r.
Hidrojenin Ger癟ekleri ;
- Hidrojen, J羹piter’in ve dier gaz devi gezegenlerin ana bileenidir.
- 襤lk gaz balonu u癟uu 1783’te Paris’te balat覺ld覺 ve Ulusal Balon M羹zesi’ne g繹re balonda kullan覺lan gaz hidrojendi.Royal Society’ye g繹re, Zeplin gemilerini doldurmak i癟in kullan覺lmas覺 Hindenburg alev ald覺覺nda sona erdi.
- NASA, m羹rettebat覺 uzaya g繹t羹rmek i癟in hidrojeni roket yak覺t覺 olarak kullan覺yor.
- S覺v覺 hidrojen a覺r覺 derecede souktur ve cilt ile temas ettiinde ciddi donmalara neden olabilir.
- “Kimyan覺n 襤lkeleri”ne g繹re hidrojen havadan yakla覺k 14 kat daha hafiftir.
- Encyclopedia Britannica’ya g繹re, hidrojene ad覺n覺 veren Frans覺z kimyager Lavoisier, Frans覺z Devrimi’nden 繹nce finans癟覺 ve kamu y繹neticisi olarak g繹rev yapt覺 ve Devrim s覺ras覺nda idam edildi.
- Amerika Birleik Devletleri’nde her y覺l yakla覺k 3 milyar fit k羹p hidrojen 羹retiliyor.
- Hidrojen, t羹m gazlar覺n en d羹羹k younluuna sahiptir.
- Hidrojen, 羹癟 ortak izotopuna (protium, d繹teryum ve trityum) farkl覺 adlar verilen tek elementtir.
Hidrojen retim al覺malar覺
Arat覺rmac覺lar kirlilik i癟ermeyen bir yak覺t olma potansiyeli nedeniyle y覺llard覺r b羹y羹k bir ilgiyle hidrojen 羹zerinde 癟al覺覺yorlar. Hidrojen, i癟inde karbon olmayan bir enerji ta覺y覺c覺s覺d覺r, bu nedenle onu yakt覺覺n覺zda yaln覺zca su 羹retirsiniz, bu da onu temiz, s覺f覺r emisyonlu bir yak覺t yapar. Ancak hidrojen yak覺t覺yla ilgili b羹y羹k bir sorun var: gazdan daha pahal覺.Ecomento.com‘un bildirdiine g繹re, s覺k覺t覺r覺lm覺 hidrojen deposunun balang覺癟ta yakla覺k 50 dolara mal olaca覺n覺 a癟覺klad覺.
Hidrojen yak覺t覺yla ilgili bir baka sorun da, hidrojen 羹retim s羹recinin asl覺nda o kadar “temiz” veya kirlilikten ar覺nm覺 olmamas覺d覺r. Bu nedenle arat覺rmac覺lar , s羹re癟tekiCO2 emisyonlar覺n覺 ideal olarak ortadan kald覺racak hidrojen 羹retmenin alternatif ve daha 癟evre dostu yollar覺n覺 aramaya balad覺lar.
