Evrenin 癟ou asl覺nda g繹r羹nm羹yor. Galaksilerin d繹n羹lerini izleyen astronomlar, kozmosta var olan s覺radan maddelerin en az 5 kat覺 kadar karanl覺k madde olmas覺 gerektiini d羹羹n羹yorlar. 30 y覺l boyunca yap覺lan 癟al覺malarda karanl覺k madde par癟ac覺klar覺 arand覺 fakat hi癟bir ey bulunamad覺. Avrupa ve ABDden bir grup astrofizik癟i, karanl覺k maddeyi ortaya 癟覺karman覺n en iyi yolunun, ge癟miimize, ayaklar覺m覺z覺n alt覺na bakmak olduunu d羹羹n羹yor. Bug羹ne kadar karanl覺k maddeyi dorudan tespit etme 癟abalar覺 genellikle WIMP (zay覺f etkileimli b羹y羹k k羹tleli par癟ac覺klar) ad覺 verilen varsay覺msal par癟ac覺klar 羹zerine odaklanm覺t覺. Bu par癟ac覺klar覺n atom 癟ekirdeklerine 癟arpt覺覺nda ortaya 癟覺kard覺覺 enerjiyi alg覺layacak dedekt繹rler bile gelitirildi, fakat bug羹ne kadar herhangi bir 癟arp覺ma olmad覺. Belki de WIMP par癟ac覺klar hi癟 var olmad覺! Ya da, belki daha hassas bir dedekt繹re ihtiya癟 var.
Yeni 癟al覺mada 繹ne 癟覺kan fikir, WIMP izlerini eski kayalarda aramak ve karanl覺k maddeyi jeolojik zaman 癟izgisinden 癟ekip 癟覺karmak. Baz覺 kaya minerallerinin atom 癟ekirdekleri ile 癟arp覺an WIMPler, teoride bu minerallerin kristal yap覺lar覺nda k羹癟羹k deiiklikler meydana getirebilirler. Stockholm niversitesinden Sebastian Baum, Karanl覺k madde ile yap覺lan bu etkileim, atom 癟ekirdeinin kristal i癟inde birka癟 y羹z nanometre hareket etmesine neden olarak bir hasar izi b覺rakm覺 olabilir diyor. WIMP izleri ta覺d覺覺 d羹羹n羹ld羹羹 i癟in 羹zerinde 癟al覺覺lan talar覺n ya覺 1 milyar y覺la kadar uzanmakta.
Yer kabuunun derinliklerine ulamak
Arat覺rmac覺lar bu y繹ntemin mevcut dedekt繹rlerden 100 kat daha g羹venilir olduunu d羹羹n羹yorlar. Michigan niversitesinden Dr. Katherine Freese, Daha 繹nce a癟覺lm覺 olan ultra derin sonda deliklerini kullanarak 10 kilometre derinlikteki talara ulamay覺 planl覺yoruz diyor: Yer kabuunun derinliklerine ulamam覺z覺n sebebi, karanl覺k maddenin o b繹lgeye kadar n羹fuz edebiliyor olmas覺. Dier par癟ac覺klar, 繹zellikle kozmik 覺覺nlar, y羹zeye yak覺n bir noktada kal覺yor. B繹ylece dier potansiyel kaynaklardan gelen izler daha az olacak.
Numuneler topland覺ktan sonraki plan, helyum-iyon 覺覺n mikroskopisi gibi g繹r羹nt羹leme teknikleri ile insan sa癟 telinden 1000 kez daha ince olan izler aramak. Herey yolunda giderse ilk sonu癟lar 2025 y覺l覺na kadar elde edilmi olacak. Eer WIMP par癟ac覺klar覺 bulunamazsa en baa, al覺t覺覺m覺z karanl覺k madde teorilerine geri d繹n羹lecek.
Yorum Ekle