Kuantum fizii nas覺l ortaya 癟覺kt覺 dediimizde ” Bir anda deil” diyebiliriz. Ad覺m ad覺m bu g羹nk羹 halini alm覺t覺r. Kuantum tarihi, modern fizik tarihinin 繹nemli bir par癟as覺d覺r.Kuantum bir anda bir bilim adam覺n覺n ortaya atmas覺yla 癟覺km覺 bir teori deildir. Tarihteki pek 癟ok olay ve bilim
adam覺n覺n ad覺m ad覺m katk覺s覺 olmutur. Michael Faraday , Gustav Kirchhoff, Ludwig Boltzmann, Heinrich Hertz,Max Planck kuantum teorisinde 繹ne 癟覺kan isimler olmutur.
Kuantum mekanii (Almanca; “quantenmechanik”) ifadesi Max Born, Werner Heisenberg, ve Wolfgang Paulilnin aralar覺nda bulunduu birka癟 fizik癟i taraf覺ndan G繹ttingen niversitesinde 1920lerin ba覺nda 羹retilmitir, ve ilk olarak Bornun 1924 tarihli”Zur Quantenmechanik”makalesinde kullan覺lm覺t覺r. 襤lerleyen y覺llarda bu teorik temel yava yava kimyasal yap覺, reaktiflik ve balanma 羹zerinde uygulanmaya balam覺t覺r.
DENEYLER BALIYOR
Ger癟ek bir kargaaya sebep olan o 羹nl羹 deney ise, ‘ift Yar覺k Deneyi’ olarak adland覺r覺lm覺t覺r. Bu deney ilk olarak 1801 y覺l覺nda, 襤ngiliz bilim insan覺 Thomas Young taraf覺ndan 覺覺kla yap覺ld覺 ve Young, 覺覺覺n asl覺nda bir par癟ac覺k olmad覺覺n覺, bunun yerine bir dalga gibi davrand覺覺n覺 g繹sterdi. ift-yar覺k deneyi 覺覺ktan baka bir ey ile denenmemiti, Ama ayn覺 deney daha sonra, 1961 y覺l覺nda,T羹bingen niversitesinden Clauss J繹nssontaraf覺ndan 覺覺k yerine elektronlarla ve son olarak da 1974 y覺l覺nda yaln覺zca bir elektronla ger癟ekletirildi. O zamandan sonraki t羹m tekrarlar ise ayn覺 sonuca iaret etti.
Thomson atom modeli, atomun yap覺s覺n覺 tan覺mlayan birka癟 bilimsel modelden biridir. 襤lk defa katot 覺覺nlar覺n覺n doas覺n覺 anlamaya 癟al覺an 襤ngiliz fizik癟i Joseph John Thomson taraf覺ndan elektronlar覺n par癟ac覺k olarak tan覺mlamas覺ndan k覺sa bir s羹re sonra 1904 y覺l覺nda ortaya at覺ld覺. Ayn覺 zamanda 羹z羹ml羹 kek modeli olarak da bilinir. Thomson覺n bu deneyi ve sonras覺ndaki temel fizik hesab覺 atom d羹羹ncesinin 繹nemli bir ad覺m覺 olarak g繹r羹l羹r. 羹nk羹 sonucunda yeni bir atom modeli oluabilmitir. Thomson elektronu kefetti ve bu keif elbette Daltonun b繹l羹nemez atomlar覺na a覺r bir darbe vurdu. Thomsonun bu modelini 1911 y覺l覺nda Ernest Rutherford taraf覺ndan gezegen veya 癟ekirdek modeliyle d羹zeltilmitir.
1905 y覺l覺nda, Einstein 覺覺覺n ya da daha genel olarak b羹t羹n elektromanyetik radyasyonun bolukta belli bir noktada bulunan sonlu bir enerji miktar覺na b繹l羹nebileceini varsayarak fotoelektrik etkiyi a癟覺klad覺. Mart 1905 kuantum makalesinin giri b繹l羹m羹nde Einstein;
竄 “Burada 羹zerinde tart覺覺lacak varsay覺ma g繹re, bir 覺覺k 覺覺n覺 belirli bir noktadan yay覺l覺rken, enerji devaml覺 olarak giderek artan boluklara da覺lm覺yor, aksine b繹l羹nmeden hareket eden, bir b羹t羹n halinde absorbe edilebilecek veya oluturulabilecek, bolukta belirli bir noktada bulunan sonlu enerji miktar覺 i癟eriyor.” 罈 demitir.
Bu ifade bir 20. Y羹zy覺l fizik癟isi taraf覺ndan yaz覺lan en devrimsel c羹mle olarak g繹r羹lm羹t羹r. Bu enerji miktarlar覺 daha sonra 1926 y覺l覺nda Gilbert N. Lewis taraf覺ndan “foton” olarak adland覺r覺lm覺t覺r. Her fotonun nicesel olarak enerji bar覺nd覺rmas覺 fikri kayda deer bir baar覺yd覺; bu sayede teorik olarak 覺覺覺n sadece dalga olarak g繹r羹lmesi y羹z羹nden ortaya 癟覺kan sonsuz enerjiye erien siyah cisim radyasyonu problemi 癟繹z羹lm羹t羹r. 1913 y覺l覺nda Bohr, On the Constitution of Atoms and Molecules makalesinde kuantumlama kullanarak hidrojen atomunun tayf 癟izgilerini a癟覺klad覺.
KUANTUM DNYASINA G襤R襤
Bu teoriler baar覺l覺 olmalar覺na ramen olduk癟a g繹r羹ng羹seldi. O tarihte, Henri Poincarein 1912 tarihli Planck覺n teorisini masaya yat覺rd覺覺 makalesi Sur la th矇orie des quanta d覺覺nda nicemlemeyi kan覺tlayacak kesin kan覺tlar yoktu. Hepsi “eski kuantum teorisi” olarak an覺l覺yordu. Kuantum fizii deyimi ilk olarak Johnstonun Planck’s Universe in Light of Modern Physics de kullan覺ld覺 (1931).
1924 y覺l覺nda, Frans覺z fizik癟i Louis de Broglie par癟ac覺klar覺n dalga 繹zellikleri dalgalar覺n da par癟a 繹zellikleri g繹sterebileceini belirterek, madde dalga teorisini ileri s羹rd羹. Bu teori bir par癟ac覺k i癟indi ve zel g繹relilik teorisinden geliyordu. Modern kuantum mekanii 1925 y覺l覺nda Alman fizik癟i Werner Heisenberg, Max Born ve Pascual Jordan matris mekaniini gelitirmesiyle ve Avusturyal覺 fizik癟i Erwin Schr繹dinger dalga mekaniini ve de Broglienin teorisini genelletiren g繹resiz Schr繹dinger denklemini kefetmesiyle Borglienin yakla覺m覺 羹zerine kurulmutur. Daha sonra Schr繹dinger iki yakla覺m覺n da ayn覺 olduunu g繹stermitir.
Heisenberg 1927 y覺l覺nda belirsizlik ilkesini form羹le etti, ayn覺 zamanda da Kopenhag yorumu ekillenmeye balad覺. 1927 y覺l覺nda Paul Dirac kuantum mekaniini 繹zel g繹relilikle birletirme 癟al覺malar覺na, elektron i癟in Dirac denklemini 繹ne s羹rerek balad覺.
1927den itibaren arat覺rmac覺lar kuantumu par癟ac覺klar yerine alanlara uygulama giriimlerinde bulundu ve bu da kuantum alan覺 kuramlar覺n覺n ortaya 癟覺kmas覺na sebep oldu. P.A.M. Dirac, W. Pauli, V. Weisskopf, ve P. Jordan bu alandaki ilk arat覺rmac覺lardand覺r. Bu arat覺rma alan覺 kuantum elektrodinamiinin R.P. Feynman, F. Dyson, J. Schwinger, ve S.I. Tomonaga taraf覺ndan 1940larda form羹le edilmesiyle en 羹st noktas覺na ulat覺.
Kuantum elektrodinamii elektronlar覺n, pozitronlar覺n ve elektromanyetik alan覺n Kuantum alan teorisini tan覺mlam覺t覺r ve daha sonraki kuantum alan kuram覺 i癟in model olarak al覺nm覺t覺r. Kuantum renk dinamii teorisi 1960lar覺n ba覺nda form羹le edilmeye balanm覺t覺r. Bug羹nk羹 haliyle bildiimiz teori Politzer, Gross ve Wilczek taraf覺ndan 1975 y覺l覺nda form羹le edilmitir. Schwinger, Higgs ve Goldstoneun 繹nc羹 癟al覺mas覺 羹zerine ekleme yapma kayd覺 ile, fizik癟iler Glashow ve Salam zay覺f n羹kleer g羹c羹n ve kuantum elektrodinamiinin tek bir elektrozay覺f kuvvette birletirilebileceini g繹sterdi ve bu sayede 1979 y覺l覺nda Nobel Fizik d羹l羹n羹 ald覺.
G羹ncel kuantum bilgileri i癟in sitemizde kuantum aramas覺 yapt覺rarak dier makalelere ulaabilirsiniz.
Yorum Ekle