l羹 Deniz Yazmalar覺 adeta bir mucize. Yahudi 繹l羹ndeki bir maara zincirinde, enkaz ve yarasa d覺k覺s覺 y覺覺nlar覺n覺n alt覺nda 2.000 y覺l g繹m羹l羹 kalan ve par癟alanm覺 1.000e yak覺n elyazmas覺ndan oluan bu koleksiyonda kutsal metinler, eski takvimler ve eski astronomik g繹zlemler yer al覺yor.
G羹n羹m羹ze 癟ou d羹zensiz par繹men art覺klar覺 halinde ulaan gizemli kal覺nt覺lar aras覺nda kusursuz korunmu bir belge g繹ze 癟arp覺yor. Hi癟 ina edilmemi bir Yahudi tap覺na覺n覺 anlatt覺覺 i癟in Tap覺nak Yazmas覺 ad覺 verilen par繹men, en uzun (sekiz metre), en ince ve okunmas覺 en kolay elyazmalar覺ndan biri. Peki, maaralarda bulunan binlerce par癟a okunamaz haldeyken nas覺l oldu da Tap覺nak Yazmas覺 iki bin y覺l boyunca korunabildi? Science Advances dergisinde yay覺mlanan yeni bir 癟al覺ma kapsam覺nda arat覺rmac覺lar, ellerindeki t羹m r繹ntgen ve spektroskopi aletleriyle bir par繹men par癟as覺n覺 inceleyerek bunu bulmaya 癟al覺t覺lar.
Par繹mende ger癟ekten de dier antik elyazmalar覺nda olmayan bir ey kefettiler: daha 繹nce inceledikleri hi癟bir par繹mende, maaralarda ve l羹 Denizde bulunmayan tuzlu bir mineral 癟繹zeltisinin izleri. Arat覺rmac覺lar 繹yle diyor: Bu minerallerin 繹zelliklerini anlamam覺z, bu paha bi癟ilmez tarihi belgeleri koruyabilecek y繹ntemlerin gelitirilmesi i癟in 癟ok 繹nemli.
nceki 癟al覺malar, dier l羹 Deniz Yazmalar覺n覺n aksine, Tap覺nak Yazmas覺n覺n birka癟 farkl覺 tabakadan olutuunu ortaya koymutu: Hayvan derisinden yap覺lma organik bir tabaka par繹menin taban覺n覺 oluturuyordu. 襤norganik bir mineral tabakas覺 da cilalanma aamas覺nda par繹menin 羹zerine s羹r羹lm羹 olabilirdi.
Bu inorganik tabakan覺n neden yap覺ld覺覺n覺 ve kas覺tl覺 olarak s羹r羹l羹p s羹r羹lmediini anlamak isteyen arat覺rmac覺lar, r繹ntgen ve Raman spektroskopisi (lazer 覺覺n覺n覺n 癟eitli kimyasal elementlerden nas覺l sa癟覺ld覺覺n覺 izleyerek bir maddenin kimyasal bileimini ortaya 癟覺karan bir teknik) kullanarak Tap覺nak Yazmas覺n覺n bir par癟as覺n覺 inceledi. Ekip; par繹menin k羹k羹rt, sodyum, kalsiyum ve dier elementlerden yap覺lm覺 bir tuz kar覺覺m覺yla kapland覺覺n覺 kefetti. Ancak bu tuzlar, maara taban覺nda ve l羹 Denizde doal olarak bulunan elementlerle elemiyordu, yani doal yollarla gelmi olamazlard覺.
Ekibe g繹re bu tuz kaplamas覺, Tap覺nak Yazmas覺n覺n son derece iyi korunmu g繹r羹nt羹s羹ne katk覺da bulunmu olabilir, ama ayn覺 zamanda par繹menin yok olmas覺na sebep olacak bir malzeme de olabilir. Arat覺rmac覺lar, tespit edilen tuzlar覺n havadaki nemi emdiini, o y羹zden de doru ekilde saklanmazsa par繹menin bozulmas覺n覺 h覺zland覺rabileceini belirtiyor.
Yorum Ekle